Sỏi đường tiết niệu là bệnh thường gặp. Với tiến bộ về trang thiết bị và kỹ thuật thì phẫu thuật nội soi tán sỏi ngược dòng xử lý được hầu hết sỏi tiết niệu (sỏi niệu quản, bàng quang, niệu đạo) với nhiều ưu điểm: An toàn, Không để lại vết mổ, ít đau, Nằm viện ngắn, Bảo tồn tối đa chức năng thận.
1. Sỏi niệu.
- Đường tiết niệu: Niệu đạo, bàng quang, niệu quản, thận
- Tỉ lệ mắc mới hàng năm: 81-300/100.000 dân ở nam và 30-100/100.000 ở nữ
- Trong đó sỏi niệu quản đứng thứ 2 sau sỏi thận
2. Nguyên nhân.
- Một số bệnh lý tăng khả năng tạo sỏi: gout, bệnh tuyến giáp – cận giáp, lao, rối loạn chuyển hóa canxi…
- Chế độ ăn uống, sinh hoạt: Uống ít nước, nhịn tiểu, ít vận động…
- Do dị dạng, bất thường cấu trúc giải phẫu, gây ứ đọng nước tiểu dễ tạo sỏi: hẹp niệu quản, niệu quản phình to, polyp niệu quản…
- Yếu tố khác: cơ địa, chủng tộc, vùng miền, gia đình…
3. Đối tượng dễ mắc sỏi niệu.
- 10-12 người thì sẽ có 1 người bị sỏi đường tiết niệu
- Nam giới bị nhiều hơn nữ giới
- Làm việc trong môi trường nóng bức, thoát mồ hôi nhiều
- Sinh sống ở vùng núi đá vôi, nước uống có nhiều tinh thể canxi…
- Có bệnh về rối loạn chuyển hóa: Gout, bệnh lý tuyến giáp, cận giáp…
4. Triệu chứng.
- Đau hông lưng 1 bên, lan xuống vùng đùi, bẹn, bìu
- Tiểu ra máu, tiểu rát buốt…
- Khác: buồn nôn, sốt (nếu có nhiễm trùng)
Chẩn đoán sỏi niệu
- Siêu âm: thấy hình ảnh sỏi, thận ứ nước…
- X quang KUB: Thấy hình ảnh sỏi niệu cản quang
- CT-scan: xác định chính xác vị trí, kích thước sỏi
Biến chứng khi không điều trị
- Nhiễm khuẩn đường niệu, nhiễm trùng huyết…
- Ứ nước thận => suy thận => mất chức năng thận
- Thận ứ mủ
- Tử vong
5. Phương pháp điều trị
Tùy thuộc vào vị trí, kích thước mà có phương pháp điều trị khác nhau
Nội khoa: với sỏi niệu quản nhỏ, kích thước 5,6mm, chưa gây biến chứng
Ngoại khoa:
- Nội soi ngược dòng tán sỏi (bằng ống cứng, ống mềm)
- Tán sỏi ngoài cơ thể: thường sỏi không quá cứng, sỏi đoạn cao, sỏi không vướng che chắn
- Tán sỏi qua da
- Mổ nội soi
- Mổ hở: hiện nay ít chỉ định
6. Nội soi tán sỏi ngược dòng
Là phương pháp lý tưởng để điều trị sỏi niệu đạo, bàng quang, niệu quản 1/3 giữa – dưới
Tuy nhiên với sự phát triển về kỹ thuật của phẫu thuật viên và ống soi mềm thì hiện nay kỹ thuật này cũng áp dụng cho sỏi 1/3 trên và sỏi bể thận.
Bệnh nhân cần chuẩn bị gì trước mổ
- Được thăm khám và làm xét nghiệm trước mổ: nước tiểu, máu, x quang ngực, CT – scan bụng
- Điều trị ổn định các bệnh lý đi kèm: Tăng huyết áp, đái tháo đường
- Khám tiền mê trước phẫu thuật, giải thích các nguy cơ trong và sau phẫu thuật
- Phẫu thuật thường kéo dài 30-60ph
Kỹ thuật
Vô cảm:
- Với sỏi đoạn 1/3 giữa trở xuống thì có thể gây tê tủy sống
- Với sỏi đoạn cao 1/3 trên trở lên thì nên gây mê
Tư thế bệnh nhân: Sản khoa
Biến chứng
- Tổn thương niệu quản: đụng dập, bong niêm mạc, thủng, rách hay đứt niệu quản. Thường được phát hiện trong lúc phẫu thuật
- Chảy máu
- Nhiễm khuẩn hệ tiết niệu
- Hẹp niệu quản
Ưu điểm
- Ít xâm lấn (không để lại sẹo mổ)
- Ít đau sau mổ
- Thời gian nằm viện ngắn 1-3 ngày
- Bảo tồn chức năng thận tối đa
- Nhanh chóng trở lại với cuộc sống bình thường
Chăm sóc sau mổ
- Theo dõi tổng trạng, tình trạng bụng
- Theo dõi màu sắc, số lượng nước tiểu
- Đi lại sớm
- Rút sonde tiểu 1-2 ngày sau mổ
- Đau sau mổ, tiểu ra máu ít (thường đau ít, khó chịu do còn sonde JJ)
- Uống nhiều nước
- Tái khám sau mổ
7. Phòng ngừa sỏi niệu
- Tăng lượng nước uống: nếu điều kiện sức khỏe không cần hạn chế nước thì nên uống 2-3l nước mỗi ngày
- Hạn chế ăn nhiều muối, muối làm tăng bài tiết canxi qua nước tiểu, không quá 5g/ngày
- Ăn nhiều rau củ, thức ăn giàu cenllulose
- Vận động, thể dục thể thao thích hợp
8. Một số sai lầm thường gặp của người bệnh
- Sỏi không gây đau nên không điều trị
- Sỏi càng to càng nguy hiểm
- Dùng thuốc dân gian điều trị sỏi không đúng chỉ định
---------------
Thông tin chi tiết:
Khoa ngoai -GMHS - Bệnh viện Đa khoa Phương Chi
Địa chỉ: DX 76, Phường Định Hòa, Tp. Thủ Dầu Một, Bình Dương
Hotline: 0274.381.55.81 - 0274.381.55.82
Facebook: www.facebook.com/bvphuongchi
Website: www.bvphuongchi.com/
Google map: https://goo.gl/maps/KsbXegyqxhTeKdN49
